Het kabinet stelt voor het nieuwe box 3-stelsel per 2025 vorm te gegeven als een vermogensaanwasbelasting. Staatssecretaris Van Rij heeft een brief naar de Tweede Kamer gestuurd waarin de contouren worden geschetst van het nieuwe stelsel.
De belangrijkste reden waarom het kabinet kiest voor een vermogensaanwasbelasting is dat daarmee langdurig uitstel van belastingheffing wordt voorkomen. Met een vermogensaanwasbelasting wordt jaarlijks belasting geheven over de werkelijke genoten reguliere inkomsten uit vermogen, zoals rente, huur, dividend en pacht, en over de (on)gerealiseerde waardeontwikkeling van vermogensbestanddelen die zich in het betreffende jaar hebben voorgedaan. Zo wordt de waardeontwikkeling van bijvoorbeeld een aandelenportefeuille van jaar tot jaar belast en niet pas in het jaar waarin een deel van de aandelen wordt verkocht.
Het nieuwe stelsel geldt voor alle vermogensbestanddelen die in het huidige box 3 stelsel vallen. Bij bank- en spaarproducten in euro’s worden de rente-inkomsten belast. Bij beleggingen in financiële instrumenten bestaat het rendement enerzijds uit reguliere inkomsten, zoals ontvangen dividend, en anderzijds uit waardeontwikkeling van het vermogensbestanddeel, zoals koerswinst of koersverlies. Het rendement op onroerende zaken bestaat uit de jaarlijkse waarde-mutatie van de onroerende zaken en de reguliere inkomsten, zoals huur en pacht. Aanvankelijk wordt de waardeontwikkeling van onroerende zaken forfaitair belast, waarbij zo snel als mogelijk de overstap wordt gemaakt naar werkelijk rendement. De verschuldigde rente op vorderingen en schulden hoort tot het inkomen, net als waarde-mutaties die zich voordoen bij afwaardering, kwijtschelding of valutaverschillen. Van Rij laat nog onderzoeken hoe de belastingheffing over het werkelijke rendement bij overige vermogensbestanddelen moet worden vormgegeven. Daarbij gaat het onder meer om verzekeringsproducten zoals kapitaal- en lijfrenteverzekeringen en rechten op periodieke uitkeringen, om overige bezittingen zoals contant geld, cryptovaluta, participaties in ondernemingen en uitgeleend durfkapitaal.
Verliesverrekening in het nieuwe box 3-stelsel wordt alleen mogelijk binnen box 3. De termijn van verliesverrekening is nog een uitzoekpunt. In een stelsel op basis van werkelijk rendement wordt, in plaats van een heffingsvrij vermogen, een heffingsvrij inkomen per fiscaal partner voorgesteld. De hoogte van het heffingsvrije inkomen is nog niet bekend. Het tarief is ook nog niet bekend. De huidige vrijstellingen worden gehandhaafd, tenzij de overgang naar werkelijk rendement aanleiding geeft om een vrijstelling anders vorm te geven of af te schaffen.
Over een paar maanden wordt een conceptwetsvoorstel aangeboden voor internetconsultatie. Vervolgens kan het wetsvoorstel voor het zomerreces 2023 bij de Tweede Kamer worden ingediend.