Op 3 maart 2015 heeft de Tweede Kamer ingestemd met het wetsvoorstel Wet Aanpak Schijnconstructies (WAS). De maatregelen in de WAS kunnen gevolgen hebben voor de inrichting van de loonstrook en de salarisuitbetaling van uw werknemers. Het is daarom van belang om uw loonadministratie vóór de beoogde inwerkingtreding op 1 juli 2015 op orde te hebben. Zo voorkomt u een administratieve boete.

Welke maatregelen worden voorgesteld in de WAS?

Het doel van de WAS is het voorkomen van oneerlijke concurrentie tussen bedrijven, het versterken van de rechtspositie van werknemers en het onderbetalen van werknemers. In de WAS zijn daartoe maatregelen opgenomen met betrekking tot het minimumloon en de naleving van CAO’s. Daarnaast introduceert de WAS een civielrechtelijke ketenaansprakelijkheid voor de betaling van het overeengekomen loon. Ook komt er een wettelijke grondslag voor de openbaarmaking van gegevens door de Inspectie van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Inspectie SZW).
Om u een indruk te geven wat deze maatregelen voor u als werkgever zoal betekenen, besteden we hierna aandacht aan de meest opvallende wijzigingen.

Minimumloon

  • Het volledige minimumloon moet in geld worden uitbetaald. Om oneerlijke concurrentie op arbeidsvoorwaarden te voorkomen mogen werkgevers niet langer een deel van het minimumloon uitbetalen als onkostenvergoeding. Op dit moment staat de Inspectie SZW toe dat maximaal 20 procent van het minimumloon voor huisvestingskosten en 10 procent voor ziektekostenpremies worden verrekend.
  • Het minimumloon moet giraal worden uitbetaald. Contante betaling van het minimumloon is niet langer toegestaan. De verplichting tot girale uitbetaling geldt niet voor de vakantiebijslag. Als een werknemer meer verdient dan het minimumloon, mag het meerdere wel contact worden uitbetaald.
  • Op de loonstrook moet worden gespecificeerd uit welke bedragen het loon is samengesteld. Eventuele onkostenvergoedingen en de vakantiebijslag moeten apart op de loonstrook worden aangegeven. De loonstrook moet op verzoek aan de Inspectie SZW worden verstrekt.
  • De werkgever die niet voldoet aan bovengenoemde maatregelen, riskeert een administratieve boete.
    Naleving CAO’s
  • Op verzoek van CAO-partijen kan de algemeen verbindend verklaring van een CAO worden verlengd met een maximum van één jaar. Op deze wijze kan worden voorkomen dat een niet bij een werkgeversorganisatie aangesloten werkgever minder aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden aanbiedt in de periode dat de duur van de algemeen verbindende verklaarde CAO is verstreken en er nog geen nieuwe CAO geldt.
  • De Inspectie SZW en werkgevers- en werknemersorganisaties kunnen gegevens uitwisselen als het vermoeden bestaat dat een werkgever de CAO-afspraken niet nakomt. Hiervoor zal een wettelijke grondslag worden opgenomen in de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag.

Civielrechtelijke ketenaansprakelijkheid

  • Voor de betaling van het overeengekomen loon wordt een ketenaansprakelijkheid geïntroduceerd. Deze ketenaansprakelijkheid komt aan de orde als een werknemer arbeid verricht in een zogenoemde keten waar sprake is van één of meer overeenkomsten van opdracht of aanneming van werk. In geval van onderbetaling heeft een werknemer de keuze om zijn eigen werkgever en/of diens opdrachtgever aansprakelijk te stellen. Wanneer de vordering niet slaagt, kan de werknemer onder bepaalde voorwaarden de hoofdopdrachtgever in de keten aanspreken.
  • De opdrachtgever is niet aansprakelijk wanneer hij aannemelijk kan maken dat de onderbetaling niet aan hem kan worden verweten. Uiteindelijk is het aan de rechter om aan de hand van de omstandigheden van het geval het beroep op niet verwijtbaarheid te beoordelen.

Openbaarmaking inspectiegegevens

  • De Inspectie SZW kan de gegevens openbaar maken van bedrijven die gecontroleerd zijn op de naleving van de wetgeving voor werknemers. Het gaat hierbij onder meer om de Arbeidstijdenwet, de Arbeidsomstandighedenwet en de Wet arbeid vreemdelingen. Deze mogelijkheid van openbaarmaking is erop gericht om de naleving van deze wetten te bevorderen. Daarnaast gaat van de openbaarmaking een preventieve werking uit.

Achtergrond
De Wet aanpak schijnconstructies moet ervoor zorgen dat uitbuiting en onderbetaling van werknemers wordt tegengegaan en dat de geldende wetgeving met betrekking tot arbeidsvoorwaarden wordt nageleefd. Ook wil de wet voorkomen dat werknemers uit andere landen dan de Europese Unie bereid zijn om in Nederland te komen werken voor minder dan het minimumloon. Deze schijnconstructies kunnen leiden tot ongewenste concurrentie op de Nederlandse arbeidsmarkt.

De Tweede Kamer heeft de WAS op 3 maart 2015 aangenomen. Nu is het nog wachten op goedkeuring van de Eerste Kamer alvorens het wetsvoorstel inwerking zal treden. Naar verwachting zal dit op 1 juli 2015 zijn.